Celestat – siedziba Towarzystwa Strzeleckiego „Bractwo Kurkowe”
Celestat - neogotycki pałacyk jest zarówno historyczną siedzibą krakowskiego Bractwa Kurkowego jak również miejscem mocno związanym z krakowskimi tradycjami i folklorem.
Na zakupionym - od Maurycego Samelsohna – w 1837 roku terenie, w ciągu czterech miesięcy wzniesiono pierwszą w Krakowie budowlę w stylu angielskiego neogotyku. Pałacyk zaprojektował Tomasz Majewski przy współpracy Franciszka Marii Lanciego. Uroczyste otwarcie miało miejsce 15 października 1837 roku. W tej nowej siedzibie bracia kurkowi organizowali wybory króla kurkowego i ćwiczenia strzeleckie. Celestat i otaczający go ogród - obecnie Park Strzelecki - były udostępnione publiczności, w ogrodzie otwarto restaurację, a w lecie organizowano koncerty.
ImreKiss (licenses/by/3.0)], from Wikimedia Commons) Andrzej Otrębski (CC BY-SA 4.0 Wikimedia Commons)
W latach 1837-1939 na strzelnicy znajdującej się przy Celestacie bracia kurkowi rywalizowali o tytuł króla kurkowego. Obecnie nadal każdego roku sprzed Celestatu wyrusza pochód braci kurkowych, którzy udają się do Rynku Głównego na intronizację nowego króla kurkowego. W Ogrodzie ma miejsce uczta wydawana na cześć nowego „ptasiego władcy”. Bracia Kurkowi spotykają się w Celestacie przy okazji tradycyjnego opłatka, tłustego czwartku, wielkanocnego jajeczka czy andrzejek. Od 1997 roku w Celestacie prezentowana jest wystawa, na której zobaczyć można pamiątki zgromadzone przez wieki przez tę wyjątkową organizacje. Wśród eksponatów znajduje się srebrny kur, dar Rady Miejskiej Krakowa z 1565 roku, który stał się symbolem Bractwa Kurkowego i był noszony na szyi przez każdego kolejnego króla kurkowego. Ponadto można zobaczyć zbiór medali, strzeleckich trofeów, tarcze, obrazy i tonda dokumentujące ważne wydarzenia w dziejach Bractwa. Niepowtarzalny jest zbiór portretów krakowskich królów kurkowych (od 1834 roku).
Kolejną tradycją od kilku lat związaną z Celestatem jest pochód Lajkonika. To tutaj przechowywane są stroje orszaku i mają miejsce przygotowania Lajkonika, włóczków i tatarów do wyruszenia na ulice Krakowa.
Tradycje Bractwa Kurkowego oraz pochodu Lajkonika łączy również szopka krakowska. W wielu dziełach krakowskich szopkarzy znajdują się figurki ukazujące braci kurkowych w charakterystycznych kontuszach, króla kurkowego ze srebrnym kurem zawieszonym na szyi, a także wirującego Lajkonika wraz z asystującym mu orszakiem.
Na podstawie materiałów Muzeum Historycznego Miasta Krakowa opr. Klaula (zdjęcia w galerii - autorki)